Historia Seminarium Polskiego w Paryżu

 

Historia Polskiego Seminarium w Paryżu sięga czasów drugiej wojny światowej. Po wyzwoleniu z obozu koncentracyjnego w Dachau, dzięki staraniom Edmond Michelet (uwięzionego w Dachau za działalność w Akcji Katolickiej), grupa polskich księży i alumnów przybyła z Dachau do Paryża w roku 1945. Księża podjęli studia specjalistyczne. Alumni wznowili studia teologiczne w drodze do Kapłaństwa.

Mając zapewnione skromne warunki przez Sécours Catholique, księża i alumni zamieszkali w Paryżu (44, rue Labat) u stóp Sacré-Coeur de Montmartre. Ówczesny arcybiskup Paryża, ksiądz kardynał Emmanuel Sahard, w porozumieniu z prymasem Polski, księdzem kardynałem Augustem Hlondem, wyraził zgodę na założenie Polskiego Seminarium w Paryżu. Od 15-go grudnia 1947 roku siedzibą Polskiego Seminarium stało się opustoszałe w czasie wojny seminarium irlandzkie (Collège des Irlandais) w dzielnicy łacińskiej: 5, rue des Irlandais. Formalny akt dzierżawy z Episkopatem Irlandii (z upoważnienia prymasa Polski - księdza kardynała Augusta Hlonda) podpisał ksiądz Antoni Banaszak. Chociaż dom Collège des Irlandais był duży, znajdował się w bardzo ubogim stanie. Seminarium nie posiadało środków finansowych, aby dokonywać ulepszeń. Niezwykle cenną okazała się pomoc ze strony „Ligi Katolickiej” ze Stanów Zjednoczonych. Pomoc została udzielona dzięki staraniom księdza kardynała Adama Sapiehy. W późniejszym okresie Seminarium było przejściowo wspierane przez „Kirche in Not”, przez „Renovabis”, przez „Fundację im. kard. Józefa Glempa” a także przez osoby prywatne. Przez pewien okres Polskie Seminarium otrzymywało pomoc od Rządu Francji w formie przyznawanych stypendiów naukowych. Aprobatę Stolicy Apostolskiej uzyskano dzięki staraniom księdza arcybiskupa Giovanni Roncalli’ego, wtedy nuncjusza apostolskiego we Francji. Rektorem został ksiądz Antoni Banaszak z archidiecezji poznańskiej. Polskie Seminarium mieściło się tam do roku 1997.

W roku 1953 otworzono „Niższe Seminarium Duchowne”, czyli liceum dla synów polskich emigrantów. Setki synów polskich emigrantów, po uzyskaniu świadectwa maturalnego (dzięki PUNO – „Polski Uniwersytet Na Obczyźnie” z siedzibą w Londynie), mogło podejmować studia wyższe we wszystkich krajach Europy Zachodniej. Po czasach reżimu, kiedy w Polsce znikło już niebezpieczeństwo zamykania seminariów duchownych, Konferencja Episkopatu Polski postanowiła zamknąć „Niższe Seminarium Duchowne” w latach osiemdziesiątych.

„Wyższe Seminarium Duchowne” cieszyło się, zwłaszcza w początkowym okresie, znaczną liczbą seminarzystów, potem liczba stopniowo się zmniejszała. Nowo wyświęcani w Paryżu kapłani wracali do Polski, aby zasilać przerzedzone szeregi polskiego duchowieństwa podczas drugiej wojny światowej. Potem, także ze względu na „żelazną kurtynę”, absolwenci Polskiego Seminarium w Paryżu zasilali szeregi duszpasterzy polonijnych nie tylko w Europie, ale także w Kanadzie i w Stanach Zjednoczonych. „Wyższe Polskie Seminarium Duchowne w Paryżu” wydało łącznie 102 kapłanów. Zakończyło ono swoją działalność w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, ponieważ Ojczyzna odzyskała wtedy pełną wolność, więc alumni wywodzący się z polskiej emigracji mogli realizować swoje powołanie w dobrze funkcjonujących seminariach w Polsce. Inną przyczyną była także wola Episkopatu Irlandii, który (wraz z Rządem Irlandii) zdecydował w pełni odzyskać swoją własność w Paryżu.

Powstał wtedy od razu projekt znalezienia dla „Polskiego Seminarium w Paryżu” nowego miejsca. W dniu 23 września 1996 roku ksiądz kardynał Józef Glemp, prymas Polski, - w imieniu Konferencji Episkopatu Polski - podpisał notarialny akt zakupu domu od francuskich sióstr „Notre-Dame de Sion” w Issy-les-Moulineaux. Dom jest własnością Konferencji Episkopatu Polski. Jednym z głównych fundatorów jest Święty Jan-Paweł II, (który dwukrotnie je odwiedził będąc metropolitą krakowskim). Stronę administracyjno-prawną, wobec obowiązującego we Francji rozdziału Kościoła od Państwa nadal zapewnia „Polskiemu Seminarium w Paryżu” „Association Diocésaine de Paris”.

Polskie Seminarium w Paryżu spełniło swoje zadanie w trudnych czasach po drugiej wojnie światowej. Z początkiem XXI wieku, wolą Episkopatu Polski, stało się ono kolegium dla polskich księży studentów. Kościół w Polsce - i Polska w ogóle - stając wobec coraz to nowych wyzwań czasu, potrzebują (nadal) odpowiednich kadr. Wobec wciąż rosnącej liczby polskich imigrantów we Francji, Oprócz ww. zadania formacji kadr, Konferencja Episkopatu Polski zdecydowała powierzyć „Polskie Seminarium w Paryżu” duszpasterstwu polonijnemu we Francji, aby stało się ono także miejscem dialogu kulturowego, wymiany naukowej i kulturalnej. Odbywają się więc tutaj: spotkania młodzieży, kursy dla narzeczonych, dni skupienia, wykłady formacyjne dla Polonii, spotkania różnych stowarzyszeń i organizacji polonijnych, między-uniwersyteckie sesje naukowe. Od 2002 roku działało tutaj „Studium Filozoficzno-Etyczno-Społecze”, które współpracowało z Katolickim Uniwersytetem w Lublinie i może poszczycić się ponad 1200 absolwentami. „Polskie Seminarium w Paryżu” staje się witryną Kościoła w Polsce i w ogóle witryną naszej Ojczyzny w stolicy Francji. „Polskie Seminarium w Paryżu” podejmuje stypendystów „Erasmusa” z Polski oraz księży-studentów i naukowców z całego świata: 21 z krajów całego świata w roku 2014.